Το όνομά μου είναι Χολμς, Σέρλοκ Χολμς

Σπάνια ένα δημιούργημα γίνεται πιο διάσημο και από τον δημιουργό του, ωστόσο ο Σέρλοκ Χολμς, ο δαιμόνιος, φλεγματικός ντετέκτιβ, ξεπέρασε σε φήμη τον συγγραφέα του, σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ.

Το μουσείο του Χολμς στην περίφημη Μπέικερ Στριτ του Λονδίνου έχει καθημερινά δεκάδες επισκέπτες, ενώ πολλά γράμματα και e-mails δέχεται ακόμα και σήμερα ο χαρισματικός ντετέκτιβ από θαυμαστές του, οι οποίοι όχι μόνο του πλέκουν το εγκώμιο, αλλά μέχρι και δύσκολες αστυνομικές υποθέσεις ζητούν να διαλευκάνει.

Οι ιστορίες του Σερλοκ Χολμς έχουν γνωρίσει πολλές μεταφράσεις και εκδόσεις σε όλο τον κόσμο. Οι «Σύγχρονοι ορίζοντες» επανακυκλοφορούν με νέα καλλιτεχνική βιβλιοδεσία τα άπαντά του σε τέσσερις τόμους, σε μετάφραση Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου: Στον πρώτο τόμο περιλαμβάνονται τα έργα «Σπουδή στο κόκκινο», «Το σήμα των τεσσάρων» και οι «Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς». Στον δεύτερο «Το σκυλί των Μπάσκερβιλ» και «Η επιστροφή του Σέρλοκ Χολμς». Στον τρίτο «Οι αναμνήσεις του Σέρλοκ Χολμς» και «Η κοιλάδα του φόβου». Στον τέταρτο «Η τελευταία υπόκλισή του» και «Το σημειωματάριο του Σέρλοκ Χολμς». Κάθε τόμος περιλαμβάνει ακόμα εκτεταμένη βιογραφία του Κόναν Ντόιλ και ορισμένες από τις απόψεις του Χολμς (για το έγκλημα, τον νόμο αλλά και για τις γυναίκες...) που μας εισάγουν στην προσωπική του φιλοσοφία.

Γιατρός στο επάγγελμα -αν και τα παράτησε γρήγορα για να αφοσιωθεί στη συγγραφή- αθλητικός, πατριώτης, λάτρης των ταξιδιών, οπαδός του πνευματισμού, ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ επινόησε τον ντετέκτιβ του στο τέλος της δεκαετίας του 1880 και τον εμφάνισε πρώτη φορά στο περιοδικό «Beeton's Christmas Annual» του 1887. Εκτοτε το περιοδικό «Strand Magazine» δημοσίευε τακτικά τις περιπέτειες του Χολμς, ο οποίος έγινε τόσο δημοφιλής στην Αγγλία, σε σημείο που ο δημιουργός του θέλησε, υπό το βάρος της ευθύνης που είχε αναλάβει, να τον... εξαφανίσει.

«Ευτυχώς δεν έγινα εγκληματίας»

«Σκέφτομαι να σκοτώσω τον Χολμς και να τον πετάξω στα σκουπίδια μια και καλή. Με αποσπά από άλλα πράγματα», έγραφε στη μητέρα του. Οντως τον σκοτώνει, αλλά λόγω της αντίδρασης του κόσμου αναγκάζεται να τον... αναστήσει. Ο ντετέκτιβ με τη μακριά του κάπα, το χαρακτηριστικό καπέλο και την γαμψή πίπα του συνέχισε να προηγείται της αστυνομίας, να λύνει με εκπληκτικό σκεπτικισμό, βήμα βήμα, τις πιο παράξενες υποθέσεις και να συναρπάζει τους αναγνώστες.

«Το όνομά μου είναι Σέρλοκ Χολμς. Δουλειά μου, να γνωρίζω όσα οι άλλοι αγνοούν. Σε κάθε περίπτωση, έμαθα να ζω από την εξυπνάδα μου, αν και συχνά κινδύνεψε η ζωή μου (τρεις φορές από άντρες και μία από γυναίκα)» μας συστήνεται ο ίδιος. «Εδώ που τα λέμε, η κοινωνία είναι τυχερή που δεν έγινα εγκληματίας. Μιλώ έτσι, γιατί διαθέτω σύνθετο μυαλό, όπως οι περισσότεροι εγκληματίες».

Πίστευε ότι: «Δεν έχουν σημασία τα όσα καταφέρνεις στην πράξη. Το σημαντικό είναι να κάνεις τους άλλους να πιστεύουν πως κατόρθωσες μεγάλα και σπουδαία πράγματα. Αν όμως επιχειρήσεις να ανέβεις ψηλότερα από τη φύση, τότε σίγουρα θα πέσεις χαμηλότερα απ' εκείνην. Και να θυμάσαι, δεν υπάρχει τίποτε καινούριο υπό τον ήλιο. Ολα έχουν συμβεί πριν από σένα!»

Ακαταμάχητος όμως ήταν και στο άλλο φύλο, παρ' ότι δεν αγάπησε ποτέ καμία γυναίκα, «επειδή πάντοτε το μυαλό εξακολουθεί να κυβερνά την καρδιά μου και ο έρωτας ως κυρίαρχο συναίσθημα αντιτίθεται στην ψυχρή λογική, την οποία εγώ τοποθετώ μονίμως πάνω από κάθε τι στον κόσμο. Αλλωστε, όταν το σπίτι μιας γυναίκας πιάνει φωτιά, η παντρεμένη τρέχει να σώσει το παιδί ή τα παιδιά της, ενώ η ανύπαντρη αρπάζει την κοσμηματοθήκη της κι ύστερα το βάζει γρήγορα στα πόδια».

Φαίνεται πως τελικά ο σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, που έβαζε πάνω από όλα τη δικαιοσύνη και την ηθική, ταυτίστηκε με το δημιουργημά του. Αναμείχθηκε σε δύο υποθέσεις, του ινδικής καταγωγής Τζορτζ Ενταλτζι το 1907 και του Γερμανοεβραίου Οσκαρ Σλάτερ το 1910, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της αλήθειας.

ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ

Ελευθεροτυπια - 7 - 06/08/2006